Matka Boża Eleusa

Napisałam ostatnio ikonę przedstawiającą Matkę Bożą w typie ikonograficznym nazywanym Eleusa.
Ikona powstała na niewielkich rozmiarów desce (18 x 20 cm), zagruntowanej gruntem kredowo – klejowym.
Jak zawsze malowałam tradycyjną techniką tempery jajowej. Nimby postaci zostały pozłocone złotem 23, 75 karata, metodą kładzenia na pulment, ozdobione techniką puncowania, a tło pozłociłam szlagmetalem położonym na mikstion.

Typ ikonograficznego przedstawienia Eleusa jest jednym z kilku podstawowych typów przedstawień Maryi w ikonach (inne to np. Hodegetria, Orantka).
Nazwa Eleusa pochodzi od greckiego słowa „eleos” oznaczającego miłosierdzie, współczucie. W Rosji ten typ ikony nazywany jest „Umilenije”,  co oznacza m.in. współczucie, litość, delikatność, czułość, dbałość, łaskawość.
Ikona taka jest też określana nazwą Matka Boża Czuła.

IMG_2300_s

Na ikonie typu Eleusa, postacie Maryi i Jezusa nie są zwrócone frontalnie do patrzącego,ale mają głowy zwrócone nieco ku sobie i są przytulone do siebie policzkami. Matka przytula Syna, który rączką obejmuje ją za szyję. Są to gesty wyrażające ich wzajemną relację, pełną miłości, czułości i troski.

IMG_2318_s

Ukazanie samych twarzy, z niewielką częścią reszty postaci, ma na celu podkreślenie intensywności emocji wyrażanych spojrzeniem. Twarz Maryi spogląda na patrzącego, nawiązując z nim wzrokowy kontakt. Jej spojrzenie jest smutne, patrzy nad głową Jezusa, jakby przeczuwała już Jego mękę i śmierć. Dzieciątko spogląda w górę z trwogą przeczuwanego cierpienia.

Chyba najbardziej znaną tego typu ikoną jest Matka Boska Włodzimierska Andrieja Rublova.

Rublov
Ikona Matka Boża Włodzimierska, Andriej Rublow, ok. 1408 rok